ردپای حیات در زهره؛ آیا همسایه زمین میزبان موجودات زنده است؟

زهره، ناهید یا ونوس که نام الهه زیبایی رومی نیز هست یکی از جذاب‌ترین و پرنورترین اجرام آسمانی می باشد. این سیاره یکی از گرم‌ترین سیارات منظومۀ شمسی و جو آن پر از خطرات اسیدسولفوریک است که هرچیزی را می‌تواند تجزیه نماید. گرمای شدید و حجم بالای اسیدسولفوریک موجود در جو زهره موجب می گردد که فکر وجود حیات و زندگی روی این سیاره خیلی عجیب به نظر آید.

نشانه‌ای از حیات با گاز فسفین

دانشمندان برای مدت‌های طولانی برای پیدا کردن حیات ‌روی مریخ یا قمرهای غول‌پیکر مشتری و زحل تمرکز کرده بودند و حالا پیدا شدنِ نشانه‌های حیات روی زهره کمی گیج‌کننده به نظر می‌آید. دانشمندان با کمک تلسکوپ‌های پیشرفته و با استفاده از الگوهای تجزیه و تحلیل امواج حاصل از مواد مختلف به این نتیجه دست یافته اند که در جو سیارۀ زهره مقدار قابل توجهی گاز فسفین هست. این گاز ماده‌ای است که در نتیجۀ فعل و انفعالات حیاتی تولید می‌گردد و تاکنون هیچ منبع دیگری برای تولید این گاز شناسایی نشده است. همین باعث شده است که دانشمندان به این نتیجه برسند که نوعی فرایند حیاتی باید در زهره وجود داشته باشد که توانسته است گاز فسفین را آن هم در این حجم ایجاد کند.

اما برخی دیگر اعتقاد دارند که شاید فرایندهای دیگری نیز برای تولید این گاز وجود دارند که ما هنوز آن‌ها را اکتشاف نکرده‌ایم. این دسته از منتقدان قضاوت دربارۀ وجود حیات در زهره به خاطر وجود گاز فسفین را عجولانه می‌دانند. اما این یافته، همچنان یافته‌ای ارزشمند می باشد چراکه وجود سیاره‌ای شبیه به زمین که بتواند میزبان حیات باشد را بیش از پیش تایید می‌کند. نکتۀ جالب توجه این است که سیارۀ زهره جزء سیاراتی است که توجه ستاره‌شناسان به آن خیلی کمتر از سیارات دیگری همچون مریخ، مشتری و یا زحل بوده چراکه احتمال وجود حیات در آن بسیار پایین محسوب می‌شده است. زهره یا ناهید را می‌توان سیارۀ دو قلوی زمین دانست، برخی از دانشمندان معتقدند که این سیاره زمانی پوشیده از آب بوده و فضایی داشته است که زندگی می‌توانسته است در آن شکوفا گردد.

جایی سخت برای زندگی

زمین هم وقتی به وجود آمد جای مناسبی برای زندگی نبود؛ تا مدت‌های طولانی سطح زمین پر از آتشفشان‌های فعال و گازهای سمی بود و امکان حیات در آن نبود. به مرور زمان و با تحولات عمیق زمین‌شناسی و ستاره‌شناسی بود که زمین به جایی برای حیات تبدیل گشت. شاید زهره هم در همین مرحله باشد. امروز دمای سطح این سیاره ۸۰۰ درجه فارنهایت معادل ۴۲۶ درجه سانتیگراد است و اتمسفر آن فشاری شدید بر چیزهای روی سطح زهره وارد می‌کند (۱۳۰۰ پوند بر اینچ مربع) و این یعنی چیزی حدود ۹۰ برابر فشاری که زمین بر چیزها در سطح دریا وارد می‌کند. همۀ اینها به ما می‌گوید که بررسی سطح زهره بسیار کار سختی است. البته به این معنا نیست که تلاشی برای فرستادن فضاپیما به زهره انجام نشده است. سال‌ها پیش شوروی سابق سعی کرد به این سیاره روبات‌هایی را ارسال کند، این ربات‌ها نتوانستند چند دقیقه بیشتر دوام بیاورند و در دمای بالا و فشار جو زهره مذاب شدند اما در مدت کوتاهی که در جو زهره بودند توانستند چند عکس بگیرند و به زمین ارسال کنند.

اما این همۀ ماجرا نیست. هرچقدر که سطح زهره داغ و جهنمی است در حدود ۵۰ کیلومتر بالاتر از سطح زهره یک لایه ابر وجود دارد که دارای هوایی بهاری است. در این فضا دما حدوداً ۲۹ درجه است و فشار جو خیلی شبیه به زمین می باشد. ۵۳ سال قبل برخی دانشمندان فرض وجود حیات در این فضا را مطرح کرده بودند. حالا منجمان دقیقاً در همین فضای ابری وجود گاز فسفین را اکتشاف کرده‌اند که فرض وجود فعل و انفعالات حیاتی در سطح میکروسکوپی را جدی‌تر می‌نماید. احتمالش هست که در این فضا فعل و انفعالات حیاتیِ بی‌هوازی (یعنی میکروب‌ها و باکتری‌هایی که برای حیات خود نیاز به اکسیژن ندارند) در جریان باشد که مسئول وجود گاز فسفین در جو زهره می باشد. اما این بحث همچنان برجای است که آیا برای تولید گاز فسفین همواره باید فعالیت‌های حیاتی وجود داشته باشد یا این گاز در اثر فعل و انفعالاتی دیگر (که هنوز آنها را کشف نکرده‌ایم) هم امکان بروز و ظهور دارد.

منبع/ ایرنا

۰ نظر / ۱۵۸ بازدید